γράφει ο Δημήτρης Σούρδης

Οι πρόσφατες πυρκαγιές με τις τραγικές συνέπειες ανέδειξαν για μια ακόμη φορά την κοινωνική κρίση που βιώνουμε. Η πλειονότητα των συμπολιτών μας περιορίζεται στην αναζήτηση και καταλογισμό ευθυνών σε πρόσωπα της κεντρικής εξουσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και συνολικά στην κυβερνητική πολιτική. Προφανώς και υπάρχουν ευθύνες  στις οποίες θα επανέλθουμε, αλλά προέχει να εντοπισθούν οι αιτίες, οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν σε «οικολογικές» και «πολιτειακές».

Οι συνέπειες της ανθρωπογενούς διατάραξης  των οικολογικών ισορροπιών και της επακόλουθης κλιματικής αλλαγής, καθώς και οι τοπικής κλίμακας παρεμβάσεις που επιτείνουν αυτές τις ανισορροπίες υποβαθμίζονται και δεν φαίνεται να γίνεται κατανοητό ότι η τραγωδία που ζήσαμε οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν την υποβάθμιση. Όπως  συνάγεται από όσα είπαν οι ειδικοί, η ύπαρξη αυτού του είδους δάσους είναι σύμφυτη με την κατά διαστήματα καταστροφή του από πυρκαγιά, κάτι που εν προκειμένω αγνοήθηκε (και εξακολουθεί να αγνοείται) σχεδόν από όλους. Ειδικά αυτή η άγνοια από τους κατοίκους / εποίκους αυτών των δασικών περιοχών, έχει ως λογικό επακόλουθο να αγνοείται και από τις τοπικές και υπερτοπικές εξουσίες. Συνεπώς δεν φαίνεται να εξάγεται το αυτονόητο συμπέρασμα ότι το οικολογικό ζήτημα δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Οι φυσικοί νόμοι δεν  παρακάμπτονται, «ανάγκα δ’ ουδέ θεοί μάχονται».

Αυτές που αναφέρθηκαν ως «πολιτειακές» αιτίες, προκύπτουν από την παραίτησή μας από κάθε τι που χαρακτηρίζει έναν «πολίτη», και την απαίτησή μας από το «κράτος», να «εγγυηθεί τις απολαύσεις μας»* χωρίς καμία θυσία, με αποτέλεσμα η πολιτεία να λειτουργεί υποτυπωδώς. Ιδιαίτερα στην χώρα μας που για ιστορικούς λόγους οι πελατειακές σχέσεις μεταξύ πολιτικής εξουσίας και ομάδων ή / και ατόμων αφορούν στην πλειονότητα των «πολιτών», τα αποτελέσματα μεταξύ άλλων θα είναι και οικισμοί όπως αυτοί στο Μάτι με συνέπειες όπως αυτές που ζήσαμε.

Σε ό,τι αφορά τις ευθύνες, εφ’ όσον θεωρούμε ότι δεν έγιναν όσα έπρεπε να έχουν γίνει, προφανώς και υπάρχουν. Εδώ θα πρέπει να διαχωρίσουμε τις διαχρονικές ευθύνες των κυβερνήσεων από τις ευθύνες που αφορούν στο επιχειρησιακό μέρος της συγκεκριμένης πυρκαγιάς. Ως προς το τελευταίο, δηλαδή τον τρόπο δράσης για την διάσωση όσων εγκλωβίσθηκαν και την πυρόσβεση, λογικά, η κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί να έχει λόγο και δεν θα έπρεπε να έχει. Από την στιγμή όμως που όλες οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις, όπως και η παρούσα επιμένουν να διορίζουν και τα πρόσωπα που είναι επιφορτισμένα με αυτές τις αρμοδιότητες, τότε φέρουν και την ευθύνη. Σε ότι αφορά στις διαχρονικές ευθύνες όλων των κυβερνήσεων δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει, ότι είναι και αποτέλεσμα της ανοχής αν όχι της επικρότησης των πολιτών.

Η αποδοχή αυτών των πρακτικών από την κοινωνία οδηγεί στην αυτοακύρωσή της και έρχεται να επικυρώσει την γνωστή φράση της  Margaret Thatcher:  «Δεν υπάρχει αυτό που λέγεται κοινωνία. Γνωρίζω μόνον άτομα, άνδρες και γυναίκες, όπως και οικογένειες, που πρώτα απ’ όλα σκέπτονται τον εαυτό τους». Εάν για τις σημερινές κοινωνίες πράγματι ισχύει αυτό, τότε πρόκειται για μια προσωρινή, ασταθή και επικίνδυνη κατάσταση αφού άτομα χωρίς κοινωνία είναι αδύνατον να επιβιώσουν.

* Πρόκειται για μια φράση του Κορνήλιου Καστοριάδη.