του Νίκου Γραικούση*
Στο πρώτο μέρος του άρθρου αναλύσαμε, όσο ήταν δυνατό, τις διαφορές μεταξύ Σοσιαλισμού και Σοσιαλδημοκρατίας.
Αλλά αυτό που έχει σημασία και προτεραιότητα σήμερα δεν είναι η κριτική των υπαρχόντων μοντέλων αλλά η ανάδειξη τυχόν εναλλακτικού, το οποίο θα έλυνε όσα περισσότερα προβλήματα μπορούσε από αυτά που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες.
Τελικά υπάρχει εναλλακτική για τον κόσμο ετούτο ή δεν υπάρχει;
Μας αρέσει η σημερινή πραγματικότητα ή όχι;
Ένας κόσμος αβεβαιότητας είναι ένας επικίνδυνος κόσμος.
Μια κοινωνία, μια οικογένεια, ένα άτομο που ζει με το φόβο της πιθανής έλλειψης των αναγκαίων για τη ζωή, δεν μπορεί να ζήσει μια καλή ζωή.
Όταν η αξιοπρεπή διαβίωση είναι περισσότερο θέμα τύχης τότε κάτι δεν πάει καλά.
Μπορούν να ζήσουν όλοι οι άνθρωποι σύμφωνα με τις δυνατότητες που παρέχει η εποχή ή αυτό είναι αποκλειστικό προνόμιο μιας μικρής και τυχαίας μειοψηφίας ανθρώπων;
Η απάντηση είναι: Ναι, υπάρχει αυτή η δυνατότητα και μάλιστα είναι απόλυτα εφικτή.
Το παρακάτω προτεινόμενο μοντέλο δεν είναι προϊόν κάποιας νέας ‘’εφεύρεσης’’, αλλά η προσαρμογή των ήδη υπαρχόντων οικονομικών συμπεριφορών τοποθετημένες σε μια διαφορετική δομή.
Πρόκειται για ένα οικονομικό μοντέλο που οι διαφορετικές παραγωγικές σχέσεις του δημιουργεί, αναπόφευκτα δημιουργούν και ένα διαφορετικό κοινωνικό μοντέλο.
Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε το οικονομικό μοντέλο της διαμοιρασμένης ή της διαχωρισμένης οικονομίας.
Βασικό του αξίωμα είναι το ότι οι δύο τομείς της οικονομίας, ο Δημόσιος και ο ιδιωτικός, διαχωρίζονται απόλυτα.
Εφάπτονται μεν αλλά δεν τέμνονται. Ωσμόνονται αλλά δεν συγχέονται.
Ο ορισμός ο οποίος διέπει κάθε οικονομικό τομέα είναι το ότι τα αγαθά που ο καθένας παράγει, τα παράγει και τα διανέμει με ίδια μέσα.
Αναλυτικότερα, ο Δημόσιος τομέας της Οικονομίας παράγει και διανέμει αποκλειστικά με δικά του μέσα όλα τα Δημόσια αγαθά, ενώ ο ιδιωτικός τομές παράγει και διανέμει αποκλειστικά με δικά του μέσα τα ιδιωτικά αγαθά.
Δημόσια δε αγαθά θεωρούνται όσα αγαθά η ίδια η κοινωνία έχει επιλέξει με δημοκρατικό τρόπο να τα θεωρεί Δημόσια ενώ ιδιωτικά είναι όλα τα υπόλοιπα.
Η ποσοστιαία σχέση μεταξύ Δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι εκ των προτέρων καθορισμένη και αντανακλά τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει Δημόσια αγαθά, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρεάζεται η ανάπτυξη και η εύρυθμη λειτουργία και των δύο τομέων της οικονομίας.
Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατότητα μιας οικονομίας να παρέχει όσο το δυνατό περισσότερα και ποιοτικότερα αγαθά στους πολίτες της σε δίκαιες τιμές.
Εξασφαλίζεται επίσης η παροχή των απαραίτητων Δημόσιων αγαθών ώστε να παρέχεται στους πολίτες η δυνατότητα μιας αξιοπρεπούς ζωής.
Αυτό που δεν εξασφαλίζεται είναι η συγκέντρωση πλούτου ο οποίος δεν μπορεί να επανεπενδυθεί στην οικονομία ούτε η μετατροπή των Δημοσίων αγαθών σε εμπόρευμα.
Προσοχή: Δεν μιλάμε για μια Μικτή οικονομία όπως αυτή της σοσιαλδημοκρατίας όπου Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας συνυπάρχουν εντός του ίδιου οικονομικού πεδίου, αλλά για μια εντελώς και κάθετα διαχωρισμένη οικονομία με απόλυτα διακριτούς ρόλους σε κάθε τομέα της.
Ενδεικτικά αναφέρουμε στο τι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Δημόσιο αγαθό: η Παιδεία, η Υγεία, η Δημόσια Υγιεινή, η Ασφάλεια, η Ασφάλιση, η Δικαιοσύνη, η Άμυνα, τα Δίκτυα, η Έρευνα, η Δημόσια διοίκηση, το διαδίκτυο, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τα ελεύθερα λογισμικά, ο πολιτισμός, το βιβλίο, το περιβάλλον (αέρας, θάλασσα, δάση, νερό, ενεργειακοί και φυσικοί πόροι, αιγιαλός, ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, οι ελεύθεροι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι, χώροι πρασίνου κλπ)
Φυσικά κάτω από το παραπάνω θεμελιώδη οικονομικό αξίωμα, μπορούν να γραφούν ολόκληρες εγκυκλοπαίδειες για τον τρόπο της πρακτικής εφαρμογής του.
Αυτό όμως που έχει σημασία περισσότερο από όλα, είναι η διαπίστωση και η συνειδητοποίηση από τον καθένα ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για μια δικαιότερη και αποτελεσματικότερη οικονομική και κοινωνική οργάνωση και δεν αποτελεί το σημερινό σύστημα μονόδρομο και νομοτέλεια.
Μια πληρέστερη παρουσίαση του προτεινόμενου οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου θα παρουσιαστεί (σε μέρη) σε επόμενες δημοσιεύσεις.
*Οικονομολόγος , Μέλος Πολιτικής Επιτροπής ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
