Ο ξαφνικός θάνατος του Φίλιπ Κερ

–του Γιώργου Θεοχάρη–

«Ξαφνικός θάνατος» είναι ο τίτλος ενός μυθιστορήματος του Φίλιπ Κερ (Philip Kerr), αλλά τα έφερε έτσι η τύχη που η φράση μπαίνει ως τίτλος μιας απολύτως δυσάρεστης είδησης, η οποία αφορά τον ίδιο τον συγγραφέα.

Ο Φίλιπ Κερ (22/2/1956 – 23/3/2018) γεννήθηκε στο Εδιμβούργο της Σκοτίας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Μπίρμινχαμ. Αισθανόμενος ανέτοιμος να δουλέψει ως δικηγόρος, συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο, προσθέτοντας στα νομικά τη φιλοσοφία. Τα διαβάσματά του ήταν κυρίως από τα γερμανικά πρωτότυπα και αυτά ήταν που στάθηκαν αφορμή για την καλλιέργεια ενός έντονου ενδιαφέροντος για την ιστορία της Γερμανίας στον 20ό αιώνα – ιδιαίτερα για τους Ναζί.

Μετά το πανεπιστήμιο δούλεψε ως κειμενογράφος για διάφορες διαφημιστικές εταιρίες. Αντί να αφοσιωθεί στη δουλειά του, όμως, εκείνος σχεδίαζε στο μυαλό του ένα μυθιστόρημα, πάνω σε μια ιδέα που είχε για έναν αστυνομικό στο Βερολίνο του 1936. Μετά από αρκετά ταξίδια στη Γερμανία –και πολύ περπάτημα στους δρόμους του Βερολίνου– το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο March violets και ήρωα τον Bernie Gunther, εκδόθηκε το 1989. Ακολούθησαν άλλα δύο, τα The pale criminal (1990) και German requiem (1991). Το 1993 τα τρία αυτά μυθιστορήματα κυκλοφόρησαν σε έναν τόμο, ως τριλογία, με τίτλο Berlin noir, δίνοντας έτσι όνομα στο νέο αυτό είδος μυθοπλασίας.

Με τα λόγια του ίδιου: «Αγαπούσα το Βερολίνο πριν πέσει το τείχος. Και τώρα μου αρέσει, αλλά τότε ήταν ίσως η πιο ατμοσφαιρική πόλη στον κόσμο. Έχοντας κι εγώ ο ίδιος μια μάλλον σκοτεινή –για να μην πω μαύρη– αίσθηση του χιούμορ, το Βερολίνο υπήρξε ανέκαθεν ένα μέρος όπου αισθανόμουν πολύ άνετα».

Πιστεύοντας ότι μπορεί και να του άρεσε να έγραφε κάτι διαφορετικό, άρχισε να δουλεύει διάφορες ιδέες και δημοσίευσε πολλά άλλα βιβλία, όχι μόνο για ενήλικες αλλά και για έφηβους (τα οποία υπέγραφε ως P.B Kerr). Κάποια στιγμή, μετά από 16 χρόνια, επέστρεψε στον Bernie Gunther και το 2007 κυκλοφόρησε το τέταρτο βιβλίο της σειράς, με τίτλο The one from the other.

Ο ίδιος είχε δηλώσει σχετικά: «Ποτέ δεν ήταν στις προθέσεις μου να αφήσω να περάσει τόσος καιρός μεταξύ του τρίτου και του τέταρτου βιβλίου. Απλώς προέκυψαν διάφορα άλλα. Πάντως, αισθάνομαι τυχερός που ο κόσμος ενδιαφέρεται ακόμα γι’ αυτόν τον τύπο όσο κι εγώ. Μάλιστα, τώρα ενδιαφέρομαι γι’ αυτόν περισσότερο απ’ ό,τι στην αρχή».

Ακολούθησαν άλλα οχτώ μυθιστορήματα με ήρωα τον Bernie Gunther: A quiet flame (2008), If the dead rise not (2009), Field gray (2010), Prague fatal (2011), A man without breath (2013), The lady from Zagreb (2015), The other side of silence (2016) και Prussian blue (2017).

Οι φίλοι του Bernie Gunther δεν πρέπει να έχουν παράπονο: από το 1989 έως το 2017 (και με ένα μεγάλο διάλειμμα 16 ετών) ο Kerr τούς έδωσε 12 μυθιστορήματα με τον αγαπημένο τους ήρωα. Στα ενδιάμεσα, δε, όντας εξαιρετικά παραγωγικός συγγραφέας, συνέχιζε να γράφει και άλλα βιβλία, όπως τα εφτά της σειράς για εφήβους «Children of the lamp», αρκετά μυθιστορήματα εκτός σειράς, ιστορικά βιβλία, βιογραφίες, ενώ ξεκίνησε και μία νέα αστυνομική σειρά (πρόλαβε να ολοκληρώσει τρία μυθιστορήματα) με ήρωα τον Άγγλο προπονητή ποδοσφαίρου Scott Manson.

Στις 3/4/2018 πρόκειται να κυκλοφορήσει το 13^ομυθιστόρημα με ήρωα τον Bernie Gunther. Δυστυχώς, αυτό θα είναι και το τελευταίο, τόσο για τον Bernie όσο και για τον συγγραφέα που τον δημιούργησε. Ο Φίλιπ Κερ πέθανε χθες, στις 23 Μαρτίου 2018. Ήταν μόλις 62 ετών.

Ήταν παντρεμένος με την επίσης συγγραφέα Τζέιν Θάιν (Jane Thynne), μητέρα των τριών παιδιών τους. Η σύζυγός του έγραψε χθες στο Twitter: «Αναπαύσου εν ειρήνη, αγαπημένε Φίλιπ Κερ. Δημιουργός του θαυμάσιου Bernie Gunther. Ιδιοφυής συγγραφέας και λατρεμένος πατέρας και σύζυγος. 1956-2018».

Με ένα μήνυμα στο Twitter τον αποχαιρέτησε και ο ομότεχνός του Ίαν Ράνκιν (Ian Rankin): «Σοκαρισμένος από την είδηση του θανάτου του Φίλιπ Κερ. Τα μυθιστορήματά του με τον Bernie Gunther είναι εξαιρετικά, ένα μείγμα σπουδαίας αφηγηματικής τεχνικής και άψογης έρευνας, με έναν αληθοφανή (αν)ήθικο ήρωα».

Ο θάνατός του συνιστά μεγάλη απώλεια για το σύγχρονο μυθιστόρημα. Η σειρά με τον Bernie Gunther ήταν κάτι παραπάνω από καλογραμμένα αστυνομικά. Ο συνδυασμός ιστορικής έρευνας, μυθοπλαστικής πρωτοτυπίας και αστυνομικής πλοκής έδωσε ένα συναρπαστικό αποτέλεσμα και πρόσφερε μια άλλη ματιά –πολιτική, κοινωνική και λογοτεχνική– στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε μια σκληρή περίοδο της ευρωπαϊκής (και παγκόσμιας) ιστορίας: πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ΠΠ.

Ο Φίλιπ Κερ, συγγραφέας 30 βιβλίων συνολικά, ήταν εξαιρετικά επιτυχημένος και πολύ αγαπητός σε όλο τον κόσμο, αλλά και στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Όντας εργασιομανής και σχετικά νέος, έδειχνε πως είχε πολλά ακόμα να προσφέρει. Θα μας λείψει.

[Σημ.: Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν έχει γίνει γνωστή η αιτία του θανάτου του.]

Βιβλία του Φίλιπ Κερ που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά:

Με ήρωα τον Bernie Gunther:

Η τριλογία του Βερολίνου (Οι βιολέτες του Μάρτη – Ο χλομός εγκληματίας – Γερμανικό ρέκβιεμ), μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης & Ντενίζ Ρώντα (Κέδρος 2012).

Μοιραία Πράγα, μετάφραση: Δημήτρης Αθηνάκης (Κέδρος 2013).

Άνθρωπος χωρίς ανάσα, μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης (Κέδρος 2014)

Φλόγα που σιγοκαίει, μετάφραση: Γιώργος Κυριαζής (Κέδρος 2015).

Η γυναίκα από το Ζάγκρεμπ, μετάφραση: Ιλάειρα Διονυσοπούλου (Κέδρος 2015).

Άνθρωπος χωρίς ανάσα, μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης (Κέδρος 2016).

Αν οι νεκροί δεν ανασταίνονται, μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός (Κέδρος, 2016).

Η άλλη πλευρά της σιωπής, μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός (Κέδρος 2017).

Με ήρωα τον Scott Manson:

Ξαφνικός θάνατος, μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός (Κέδρος 2016).

Το χέρι του Θεού, μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός (Κέδρος 2016).

Ψεύτικο εννιάρι, μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός (Κέδρος 2017).

Άλλα: