Πέντε νέοι στο Μοντραγκόν της Χώρας των Βάσκων ίδρυσαν το 1956 -μεσούσης της δικτατορίας του Φράνκο και με εμπνευστή τον ιερέα Δον Χοσέ Μαρία Αριζμέντι, που είχε γλιτώσει από το εκτελεστικό απόσπασμα- έναν συνεταιρισμό, ο οποίος σήμερα έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς ομίλους στην Ισπανία με 80.000 υπαλλήλους και έχει επεκταθεί μέχρι τώρα με θυγατρικές σε 41 χώρες των πέντε ηπείρων πραγματοποιώντας πωλήσεις συνολικά σε 150.
Το τραπέζι της Μοντραγκόν πατάει σε τέσσερα πόδια, τη βιομηχανία, την καινοτομία, την εκπαίδευση και την εργασιακή ασφάλεια, για να εδραιώσει ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο μέσω ενός ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων με παραγωγικούς, κατασκευαστικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς κι επιχειρήσεις κατορθώνοντας να έχει μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σουπερμάρκετ αλλά και μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ισπανίας.
Τις προκλήσεις που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει ο συνεταιριστικός όμιλος παρουσίασε την περασμένη Παρασκευή στην Αθήνα ο καθηγητής της Σχολής Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μοντραγκόν, Ούρκο Λόπες Οντριοσόλα, τον οποίο προλόγισε ο επίκουρος καθηγητής Γιώργος Σταμπουλής σε εκδήλωση που οργάνωσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Νέα Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία και Ανάπτυξη» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ο Οντριοσόλα τονίζει ότι διαχρονικό μέλημα συνιστά η καινοτομία και η συστηματικοποίησή της σχετικά με την παραγωγή νέων προϊόντων, τεχνολογιών και υπηρεσιών, με την οργάνωση του ανθρώπινου κεφαλαίου υπό όρους κοινωνικής αλληλεγγύης και την αλληλεπίδραση με τον πελάτη και τον καταναλωτή.
Επικεντρώνει επίσης στην υιοθέτηση νέων στρατηγικών, όπως η αγορά και η συνεργασία με μη συνεταιριστικές επιχειρήσεις εδώ και είκοσι χρόνια, με την προϋπόθεση της ύπαρξης κοινών ή μη συγκρουόµενων σκοπών και τη σύναψη win-win συμφωνιών, αλλά και ο σχεδιασμός για επέκταση στους τομείς της υγείας, της ενέργειας, των οικιακών λύσεων σε «έξυπνες» πόλεις, του αυτοματισμού και των εξοπλισμών.
Αυτονομία
Σύμφωνα με τον καθηγητή, «κλειδιά» της βιωσιμότητας αυτού του διαφορετικού μοντέλου αποτελούν μεταξύ άλλων το γεγονός ότι το κέρδος διοχετεύεται σε επενδύσεις του ομίλου, στην ίδρυση άλλων συνεταιρισμών, στην ευρύτερη κοινωνική οικονομία, ενώ μέχρι το 10% επιστρέφεται στους συνεταιριστές. Επίσης ότι επιτυγχάνεται η αυτονομία των εταιρειών και των εργαζομένων τους αποφεύγοντας τα προβλήματα ενός ιεραρχικού συστήματος και ότι όταν η δραστηριότητα του ομίλου επεκτείνεται εκτός της Χώρας των Βάσκων προσαρμόζεται στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα του τόπου.
Απαντώντας στην κριτική αναφορικά με το κεφάλαιο των 13.000 ευρώ για ένταξη στην Μοντραγκόν αναφέρει ότι το ποσό ορίστηκε με απόφαση της συνέλευσης στο ύψος του ετήσιου εισοδήματος, ώστε όλοι να συνεισφέρουν αυτό που είχαν πληρώσει και τα παλαιότερα μέλη, κι ότι προβλέπονται διευκολύνσεις (π.χ. δανεισμός) για αποπληρωμή μέσα σε τέσσερα χρόνια με καταβολή του 25% στην αρχή. «Οταν ένας εργαζόμενος φεύγει παίρνει το 80% των χρημάτων του και παρακρατείται για τον συνεταιρισμό ένα 20%, μόνο όταν πάει να δουλέψει σε ανταγωνιστική εργασία».
Ενεργός συμμετοχή
Στο ερώτημα για το πώς ο όμιλος καταφέρνει να διατηρεί τον συνεταιριστικό του χαρακτήρα, όταν έχει έσοδα σχεδόν 12 δισεκατομμυρίων, απαντάει ότι η λειτουργία του βασίζεται στις αρχές της συμμετοχικής διαχείρισης και της δημοκρατικής οργάνωσης με μηχανισμούς δέσμευσης από τη διοίκηση και υποχρεώσεις των εργαζομένων προς όφελος του συνεταιρισμού.
«Κάθε εργάτης έχει μία ψήφο στην ετήσια γενική συνέλευση, ενώ πριν από τη λήψη αποφάσεων στο διοικητικό συμβούλιο γίνεται διάλογος μέσω των κοινωνικών συμβουλίων βασισμένος στη συμπυκνωμένη εμπειρία 70 και πλέον χρόνων και ενθαρρύνεται το αίσθημα ευθύνης και ενεργού συμμετοχής. Δίνουμε φωνή στους εργάτες για να προτείνουν τις απόψεις και τις ιδέες τους στο Δ.Σ. και διασφαλίζουμε ότι θα ακουστούν οι ανησυχίες τους», εξηγεί μιλώντας στην «Εφ.Συν.».
Σε αυτό το σημείο ο καθηγητής επισημαίνει πως προηγούμενες γενιές είχαν ζήσει κρίσεις ακραίας φτώχειας ή δικτατορίας και πως οι νεότερες δεν έχουν βιώσει τόσο δύσκολα γεγονότα, για να σχολιάσει την απουσία συνεταιριστικής νοοτροπίας, την οποία επιχειρούν να καλύψουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Μοντραγκόν, όπως και το κενό μεταξύ της αγοράς εργασίας και της εκπαίδευσης.
Εκπαίδευση εργαζομένων
Το συνεταιριστικό πανεπιστήμιο και τα προγράμματα κατάρτισης απευθύνονται σε μέλη και μη. Οπως λέει ο κ. Οντριοσόλα, εσωτερικά ο στόχος είναι εκπαίδευση των εργαζομένων για την υφιστάμενη δουλειά τους, για τις περιπτώσεις που χρειάζεται να μετακινηθούν σε άλλο τομέα ή σε άλλη επιχείρηση, και η προσπάθεια να καλλιεργηθεί και να συνειδητοποιηθεί η ελάχιστη δέσμευση σε σχέση με τον συνεταιρισμό και τη συλλογική συνεργασία στον αντίποδα του καπιταλιστικού μοντέλου των πολυεθνικών.
Ενα τεχνικό σχολείο ήταν άλλωστε ο πρόδρομος του ομίλου, το οποίο δημιούργησε ο Αριζμέντι το 1943 και από το οποίο αποφοίτησαν οι πέντε ιδρυτές του. Πλέον το Πανεπιστήμιο Μοντραγκόν συνδυάζει την εκμάθηση γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών σχετικά με τον συνεργατισμό και την αλληλεγγύη μεταξύ ατόμων και συνεταιρισμών, τη διαφάνεια και την εχεμύθεια διατηρώντας γέφυρες με τις επιχειρήσεις και κυρίως με τους συνεταιρισμούς του, αλλά και τα 5 τεχνολογικά κέντρα του.
Via : www.efsyn.gr
