Μίλτος Πασχαλίδης

Μίλτος Πασχαλίδης: «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ‘λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ’ αγόρι μου’»

Συνέντευξη στον Βαγγέλη Λιακόγκονα

Συνάντησα τον Μίλτο Πασχαλίδη, τον καλλιτέχνη – συνοδοιπόρο της γενιάς μου, στη Ραφήνα, ένα καλοκαιρινό απόγευμα που φυσούσε και στο λιμάνι τα πλοία «ζαλίζονταν», μέχρι να ανέβει ο ίδιος στη σκηνή και να «πείσει» τον άνεμο να κοπάσει, γλυκαίνοντας μουσικά τη βαριά καλοκαιρινή επικαιρότητα…

Μαζί δεν αναζητήσαμε τις «βυθισμένες άγκυρές μας», τις ελπίδες μας δηλαδή, μα μου μίλησε για τη νέα κυβέρνηση, τον νέο μεγάλο ΣΥΡΙΖΑ, το «κουτσουρεμένο» ΚΚΕ, τη Χρυσή Αυγή, το «μαύρο» της ΕΡΤ, τη σημερινή νεολαία…

Μου εξέφρασε τις φοβίες του, την οργή του, όμως άφησε μια «χαραμάδα» ελπίδας. Έκλεισε το πρόγραμμά του τραγουδώντας παρηγορητικά μαζί με το κοινό του: «Χάρτινο το φεγγαράκι, ψεύτικη ακρογιαλιά, αν με πίστευες λιγάκι θα ‘σαν όλα αληθινά».

Καθόλου τυχαίο…

– Η τρικομματική κυβέρνηση έγινε προσφάτως δικομματική. Άλλαξε κάτι σημαντικό;

Η κυβέρνηση, πλέον, δεν έχει «αριστερό» άλλοθι. Αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω είναι τι γίνεται με τις δημοσκοπήσεις. Πιστεύουν ότι δεν αντικατοπτρίζουν την κοινή λογική, τον κοινό νου. Δηλαδή, η ΔΗΜΑΡ έκανε την κίνηση να αποχωρήσει (και νομίζω πως μόνο θετικά θα μπορούσε να τη δει κανείς) και στις δημοσκοπήσεις καταποντίζεται.

Καλά έκανε και έφυγε ο Κουβέλης απ’ την κυβέρνηση

– Ο Φώτης Κουβέλης έπραξε σωστά και αποχώρησε από την κυβέρνηση συνεργασίας;

Νομίζω ναι. Βέβαια, κατά τη γνώμη μου κακώς μπήκε στην κυβέρνηση εξ αρχής, αλλά από τη στιγμή που μπήκε και έφτασε μέχρι εκεί και έγινε αυτό που έγινε και μας «μούδιασε» όλους, εννοώ το «μαύρο» στην Δημόσια Τηλεόραση, δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Μου φαίνεται πολύ περίεργο που ιδιαίτερα ο αριστερός κόσμος δεν το επικροτεί αυτό. Εκτός κι αν επικρατεί η άποψη που ακούω συχνά, ότι δηλαδή «ψήφισες όλα τα επώδυνα μέτρα, η ΕΡΤ σε μάρανε;».

Εν πάσει περιπτώσει, έκανε μια κίνηση που συνάδει περισσότερο με το αριστερό προφίλ που θέλει να περάσει η ΔΗΜΑΡ.

– Στον τηλεοπτικό «αέρα» βρίσκεται ήδη η μεταβατική Δημόσια Τηλεόραση. Το «μαύρο» εξόργισε μεγάλο μέρος του λαού και οδήγησε ανθρώπους στην ανεργία. Τι θα ακολουθήσει;

Κάνουν το ένα καραγκιοζιλίκι μετά το άλλο… Αυτή τη ΕΔΤ (Ελληνική Δημόσια Τηλεόραση) είναι ό,τι πιο πρόχειρο, χαζό και κακοστημένο θα μπορούσε να υπάρξει. Είναι «μαύρη σελίδα» για την Τηλεόραση. Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία, και αυτό που δείχνει πανικό και ραγιαδισμό -σε όλες τις αποφάσεις τις τρόικας- είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, κάτι που με την ΕΡΤ φάνηκε ολοκάθαρα.

Αν το σχέδιο είναι να την αναμορφώσεις να την αναδιαρθρώσεις και να τη μεταρρυθμίσεις, υποτίθεται ότι με το που αποφασίζεις να κατεβάσεις τον διακόπτη έχεις στο μυαλό σου πώς θα τον ξανασηκώσεις. Αυτοί δεν είχαν κάνει κανένα πλάνο, καμία πρόβλεψη. Όπως δεν βλέπω καμία πρόβλεψη πίσω και από την κατάργηση των σχολικών φυλάκων, της δημοτικής αστυνομίας, των μουσικών συνόλων της ΕΡΤ. Δεν βλέπω ούτε καν το σκληρότερο καπιταλιστικό σχέδιο…

Παπατζιλίκι, όχι συμάζεμα οι απολύσεις στο δημόσιο

– Προ ημερών πέρασε το νέο πολυνομοσχέδιο στη Βουλή, βασικές διατάξεις του οποίου οδηγούν στην έξοδο από το Δημόσιο πολλών υπαλλήλων του. Είναι μια αρχή για το «συμμάζεμα» της πολύπαθης σημερινής Ελλάδας;

Κατ’ αρχήν, χωρίς να χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος, μπορείς να δεις ότι τα νούμερα δεν βγαίνουν, είτε διώξεις αυτούς τους ανθρώπους είτε όχι. Αυτό σημαίνει ότι δεν το κάνεις για να εξοικονομήσεις χρήματα, άρα λες ψέματα. Όσον αφορά το «συμμάζεμα», εγώ ξέρω ότι σε μια επιχείρηση αν τα πράγματα δεν πάνε καλά και έχεις λ.χ. 10 υπαλλήλους, σκέφτεσαι «πώς μπορώ να λειτουργήσω την επιχείρηση με 7 υπαλλήλους και πώς δεν θα μείνουν στο δρόμο με τελείως αναξιοκρατικά κριτήρια οι υπόλοιποι 3″.

Το να κλείσω την επιχείρηση οριστικά, απολύοντας και τους 10 και λέγοντας ότι θα συνεχίσω με 10 ή 3 άλλους με τον μισό μισθό, δεν μου κάνει και πολύ για «συμμάζεμα», αλλά για «παπατζιλίκι» να σου πω την αλήθεια.

– Οι διάλογοι ορισμένων βουλευτών, τις τελευταίες ημέρες, παραπέμπει σε στιχομυθίες νονών της νύχτας. Μετά την οικονομική και κοινωνική κάθοδο της χώρας, ακολουθεί και η πολιτισμική;

Η πολιτισμική έχει προηγηθεί. Αυτούς τους ανθρώπους κάποιος τους έστειλε στη Βουλή. Από τη μία αρνούμαι να πιστέψω ότι ο κόσμος είναι φιλοναζιστής, απ’ την άλλη δεν πιστεύω ότι ο κόσμος αυτός είναι καλυμμένος, γιατί τους έστειλε στη Βουλή δύο απανωτές φορές, σε ένα μήνα. Υπ’ αυτή την έννοια θεωρώ ότι ο Πολιτισμός έχει υποστεί τρομακτικό πλήγμα, η Παιδεία τρομακτικότερο ακόμα, και αυτά τα φαινόμενα του να θέλουν όλοι οι μέτριοι, «κουτσαβάκηδες» και οι μυστήριοι να είναι στη Βουλή δεν πρέπει να μας εκπλήσσει.

Γενικότερα, αν δει κανείς με πόση προχειρότητα θεσπίζονται οι νόμοι, θα καταλάβει… Π.χ. με το νόμο Βενιζέλου παλαιότερα έμπαινε ασυμβίβαστο μεταξύ επαγγέλματος και βουλευτή, κάτι το οποίο έστειλε στη Βουλή επί μια δεκαετία όλους τους ανεπάγγελτους και τους γόνους «τζακιών». Στη συνέχεια αυτό αναιρέθηκε, πάλι όμως από ό,τι φαίνεται μπαίνουν παρόμοια στοιχεία. Οι σοβαροί άνθρωποι, επιστήμονες και επαγγελματίες έχουν αποστροφή στο να συμμετάσχουν σε αυτό το πράγμα.

– Πώς κρίνεις τη συνύπαρξη Σαμαρά – Βενιζέλου στην κυβέρνηση;

Πρόκειται για την απόδειξη αυτού που λέγαμε πάντα στην Αριστερά, ότι δηλαδή ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δεν διαφέρουν πλέον ούτε στους τύπους. Δεν μιλάω για το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα και τη ΝΔ του Καραμανλή, μιλάω για τα κόμματα μετά το 2000. Και είναι τραγικό ότι τα δύο κόμματα που έχουν «πηδήξει» την Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, σήμερα συγκυβερνούν για να τη βγάλουν από το αδιέξοδο που τα ίδια δημιούργησαν. Η χώρα είναι σαν το σκύλο που κυνηγάει την ουρά του και δεν θα την πιάσει ποτέ… Κι έχεις έναν πρωθυπουργό της «χώρας – σκύλου» να λέει πως για το χάλι της κυβέρνησης φταίει η Αριστερά που… δεν κυβέρνησε. Τότε είναι που λες: «Μου κάνει πλάκα, έτσι δεν είναι;».

Δεν αντιπαθώ τον Σαμαρά ούτε τον Τσίπρα

– Έχοντας να επιλέξεις μεταξύ Σαμαρά και Τσίπρα για ηγέτη της χώρας, ποιόν θα προτιμούσες;

Δεν υπάρχουν αδιέξοδα στη Δημοκρατία, άρα δεν έχω να διαλέξω εκ των δύο. Σαν πρόσωπα και οι δύο δεν μου είναι αντιπαθείς. Κανείς από τους δύο δεν είναι αντιπαθής. Όμως, τα πρόσωπα δεν έχουν καμία σημασία, οι πολιτικές είναι που μετράνε. Τι να το κάνω εγώ αν θα μπορούσα να συνομιλήσω με κάποιον, ή να πιω καφέ μαζί του σε προσωπικό επίπεδο, αν η πολιτική που εφαρμόζει είναι η πιο σκληρή νεοφιλελεύθερη και στα όρια της ακροδεξιάς, πολιτική;

Με τον Τσίπρα, πάντως, πρέπει να είμαστε πιο επιεικείς, με την έννοια ότι δεν έχει κυβερνήσει, ούτε ο ίδιος ούτε το κόμμα του. Ανεκεφαλαιώνοντας, ο Σαμαράς έχει κυβερνήσει και δεν πανηγυρίζω με αυτά που βλέπω, ο δε Τσίπρας δεν έχει δοκιμαστεί.

– Είναι ο Αλέξης Τσίπρας έτοιμος για πρωθυπουργός;

Πιθανόν να πρέπει να του δοθεί μια ευκαιρία. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα τα πήγαινε καλύτερα, αλλά δεν μπορώ και να το προεξοφλήσω.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ζαλίστηκε από το 4% στο 27%

– Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον ένας μεγάλος αντιπολιτευτικός αριστερός πόλος με κυβερνητικές βλέψεις. Κάποιοι κάνουν λόγο για νέο ΠΑΣΟΚ. Μπορεί να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις του για έξοδο από το Μνημόνιο δίχως χρεωκοπία;

Πρόκειται για κόμμα που «ζαλίστηκε» γιατί πήγε από 4% στο 27% και δεν το έχει πολυσυνειδητοποιήσει ακόμα. Αν μπορεί να εφαρμόσει το πρόγραμμά του, δεν μπορώ να απαντήσω, γιατί δεν είμαι οικονομολόγος. Ωστόσο ξέρω ότι παρόλο που στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν φωνές με τις οποίες συμφωνώ, και υπάρχουν και πρόσωπα τα οποία εκτιμώ πολύ, μεμονωμένα πάντα, το κόμμα μου φαίνεται να είναι «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ’ αγόρι μου». Βλέπω να έχει βάλει πολύ νερό στο κρασί του σε σχέση με την αριστερή του καταγωγή. Τώρα για το αν θα γίνει ή όχι νέο ΠΑΣΟΚ δεν μπορώ να το προβλέψω.

Το ΚΚΕ είναι αμήχανο – Ο Κουτσούμπας θέλει χρόνο

Ένας παραδοσιακός πυλώνας της Αριστεράς, το ΚΚΕ, φαίνεται να αποδυναμώνεται. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ήταν καλή επιλογή ο νέος Γενικός Γραμματέας του κόμματος;

Τα πρόσωπα, ξαναλέω, έχουν σημασία, αλλά όχι τόσο μεγάλη όσο έχουν οι πολιτικές. Και η Αλέκα Παπαρήγα όταν εξελέγη, πριν πολλά χρόνια, ως πρόσωπο θυμηδία προκαλούσε στον αριστερό κόσμο, και επιπλέον ήταν παντελώς άγνωστη, όπως είναι τώρα ο Δημήτρης Κουτσούμπας. Δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Εγώ περιμένω από το ΚΚΕ να είναι στην πρωτοπορία της αντίστασης απέναντι σε αυτό που ζούμε, και το βρίσκω λίγο αμήχανο. Νομίζω ότι δεν χειρίστηκε καλά το θέμα των εκλογών, το πλήρωσε και δεν έχει πλέον συνέλθει απ’ αυτό. Παρ’ όλα αυτά ακόμα ελπίζω ότι μπορεί να «βάλει πλάτη» στον εργασιακό μεσαίωνα με έναν τρόπο. Το ελπίζω πραγματικά.

– Ευθυνόμαστε, τελικά, όλοι για τα δεινά της χώρας, συμμετέχοντας σε παρατυπίες ή υπομένοντάς τις και μη παίρνοντας θέση για αυτές;

Είναι σαφές ότι «δεν τα φάγαμε μαζί». Καταρχήν είμαι εναντίον της συλλογικής ευθύνης αλλά και της συλλογικής ενοχής. Αυτό το πράγμα, δηλαδή, που μας έχουν βάλει να φαγωθούμε μεταξύ μας πάλι με βρίσκει παγερά αδιάφορο. Δεν πιστεύω π.χ. ότι ένα παιδάκι κλέβοντας μια τσίχλα από ένα περίπτερο κι ένας τύπος ο οποίος «βαπτίζει» οικόπεδα τις λίμνες, έχουν την ίδια ευθύνη. Και τα δύο με ηθικούς κανόνες είναι κλοπές, αλλά δεν έχουν την ίδια βαρύτητα, ούτε το ίδιο ειδικό και ηθικό βάρος. Ένα κράτος, λοιπόν, το οποίο έχει φανεί εχθρικό απέναντι στον πολίτη και παντελώς αναξιόπιστο σε ο,τιδήποτε, μοιραία σε προκαλεί να μην του’ χεις καμία εμπιστοσύνη και ει δυνατόν να προσπαθείς να «τη σκαπουλάρεις» και να τη γλιτώσεις σε κάθε επίπεδο. Μου φαίνεται λογική μέθοδος αυτοάμυνας αυτό. Όταν λ.χ. το φορολογικό νομοσχέδιο είχε αλλάξει σε δύο χρόνια 20 φορές, δεν ξέρω αν θα πειστεί ο κόσμος να πληρώνει φόρους ή θα πει «να πάτε να γ@μ__ – δεν πληρώνω τίποτα…». Γιατί να είναι συνεπής ο πολίτης; Απέναντι σε ποιόν; «Φέρτε πίσω τα κλεμμένα για να είμαι κι εγώ μετά συνεπής», αυτό λέει ο πολίτης.

– Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου παραπέμφθηκε στο Δικαστικό Συμβούλιο ως βασικός υπεύθυνος για σειρά αδικημάτων που αφορούν στην αλλοίωση της λίστας Λαγκάρντ. Είναι, όπως ο ίδιος διατείνεται, εξιλαστήριο θύμα;

Τον λαϊκό κόσμο δεν νομίζω ότι τον ικανοποιεί να πάει φυλακή ο Α ή ο Β. Δεν είναι αυτό το μείζον ζήτημα, αλλά να βρεθούν τα λεφτά, να φορολογηθεί το μεγάλο κεφάλαιο, ήτοι να αξιοποιηθεί η λίστα Λαγκάρντ. Για την «ταμπακιέρα» δεν ακούμε τίποτα. Σίγουρα ισχύει αυτό που είπε και ο Τσοχατζόπουλος, ότι δηλαδή δεν ήταν μόνος του. Όμως δεν νομίζω ότι μπορεί ένας υπουργός να δρα χωρίς να το ξέρουν οι προϊστάμενοί του ή οι υφιστάμενοί του. Πιθανόν να φταίνε τα πρόσωπα όπως ο Παπακωνσταντίνου, αλλά δεν μπορεί να φταίνει μόνοι τους. Εξιλαστήριο θύμα όμως, όχι, δεν νομίζω ότι είναι, αφού έτσι ορίζεται αυτός που δεν φταίει σε κάτι και την πληρώνει… Σίγουρα, τέλος, δεν καθαρίζει ο τόπος έτσι. Άνθρωποι τέτοιοι είναι απλά το προπέτασμα καπνού.

Οι Χρυσαυγίτες είναι επικίνδυνοι

– Σε αντιπαράθεση βουλευτή της Χρυσής Αυγής με συνάδελφό του της Αριστεράς, ο πρώτος επέστησε την προσοχή στα λεγόμενά του δεύτερου, τονίζοντάς του: «Δεν έχετε να κάνετε με την ελαφροδεξιούλα εδώ πέρα». Είναι επικίνδυνη η συγκεκριμένη παράταξη ή απλώς καρπώνεται την δημοσκοπική της άνοδο και τρομοκρατεί λεκτικά «αρθρώνοντας ανάστημα» για εντυπωσιασμό;

Αυτή η παράταξη, ναί είναι επικίνδυνη. Δεν πρόκειται για κάτι γραφικούς τύπους οι οποίοι απλώς βρίζουν και κάνουν τσαμπουκάδες. Είναι επικίνδυνοι. Έχουν συγκεκριμένο σχέδιο στο μυαλό τους, δεν είναι καθόλου αντισυστημικοί όπως πλασάρονται, είναι 100% ενσωματωμένοι στο σύστημα. Φυσικά είναι νόμιμα εκλεγμένοι, δεν μπορείς να πεις κάτι γι’ αυτό. Όμως, επειδή πάντα με απωθούσε και με πάγωνε αυτή η μεθοδολογία, θα πω το εξής: Τους λ.χ. Πακιστανούς στην Αθήνα δεν τους φοβάμαι, ενώ αυτούς (χρυσαυγίτες) τους φοβάμαι. Αν είναι να ταχθώ με το μέρος κάποιου μάλλον θα πάω να με σώσουν οι αλλοδαποί. Τελειώς ενδόμυχα, δηλαδή, αν δω 5 έγχρωμους μαζεμένους και απέναντι 5 χρυσαυγίτες μαζεμένους, θα πάω στους πρώτους να με σώσουν, τους άλλους τους φοβάμαι. Και δεν έχει να κάνει καθόλου με το αν είναι μετανάστες. Τους άλλους φοβάμαι..

Οι Γερμανοί θα μας δώσουν πίσω το κατοχικό δάνειο; Πλάκα κάνεις;

– Την Πέμπτη ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επισκέφθηκε τη χώρα μας αφήνοντας για πρώτη φορά «ανοιχτό παράθυρο» σε συζήτηση για το κατοχικό δάνειο.. Τι να περιμένουμε;

Πλάκα κάνεις, έτσι; Γενικότερα για τη στάση της Γερμανίας, εγώ πιστεύω ότι με το που γίνουν οι εκλογές στη Γερμανία και βγει η Μέρκελ, οι εξελίξεις εδώ θα είναι ραγδαίες. Και δεν εννοώ τις εδώ εκλογές. Όπως έλεγαν παλιά κάτι συνθήματα στα Εξάρχεια: «Αν οι εκλογές μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα, θα ήταν παράνομες». Αυτή τη στιγμή μας συντηρούν με «τεχνητές αναπνοές» μέχρι να γίνουν οι εκλογές στη Γερμανία. Μετά δεν μπορώ να προβλέψω τι θα γίνει, αλλά δεν μυρίζομαι και κάτι πολύ καλό…

– Πως φαντάζεσαι την Ελλάδα σε 3 χρόνια από σήμερα;

Τι να πω; Αν με ρώταγες π.χ. πριν 3 χρόνια δεν θα φανταζόμουν το σημερινό χάλι. Δεν θα φανταζόμουν π.χ. ότι θα ήταν 1,5 εκατομμύρια άνεργοι, ότι θα έκλειναν παντού μαγαζιά και θα άνοιγαν ενεχυροδανειστήρια, ότι ο κόσμος θα έκαιγε τα έπιπλά του για να ζεσταθεί το χειμώνα. Με λίγα λόγια, ο Θεός –αν υπάρχει- φέτος ήταν καλός με την Ελλάδα. Δεν έκανε ούτε σκληρό χειμώνα, ούτε σκληρό καλοκαίρι. Δεν βλέπω, πάντως κάτι ωραίο που μπορώ να προβλέψω για το άμεσο μέλλον μας…

Όλα τα σκυλάδικα είναι γεμάτα

– Εκτίμησή μου είναι ότι η οικονομική δυσπραγία ωθεί την κοινωνία στην αναζήτηση αξιών, ακόμη και πολιτιστικών προϊόντων που είχε παραμερήσει είτε δεν εκτιμούσε. Μας έκανε η κρίση περισσότερο σκεπτόμενους;

Δεν το πιστεύω. Όλα τα σκυλάδικα γεμάτα είναι ακόμα. Δεν πιστεύω καθόλου ότι ένας λαός που φτωχαίνει οικονομικά ξαφνικά σκέφτεται και διαβάζει Μαγιακόφσκι ή ακούει Ραχμάνινοφ, κάθε άλλο… Ο Πολιτισμός αναπτύσσεται πιο πολύ στην ευημερία παρά στη δυστυχία. Μην κοιτάς τον αντίκτυπο που είχε το πολιτικό τραγούδι μετά τη χούντα. Αντιθέτως, η σημερινή κατάσταση πιστεύω ότι έχει οδηγήσει τον κόσμο στα πιο ζωώδη και πιο ευτελή του ένστικτα. Καθόλου στο καλύτερο τραγούδι, θέατρο, μουσική…

– Έχεις πει σε συνέντευξή σου ότι γράφεις τραγούδια και κείμενα για να μην… τρελαθείς. Τι συστήνεις σε κάποιον που δεν γράφει μουσική, στίχους και κείμενα για να προστατευθεί κι αυτός;

Να έχει αλληλεγγύη και αγάπη με τους φίλους του. Να έχει παρέες, φίλους, να συζητά για ό,τι τον προβληματίζει. Οι άνθρωποί μας είναι αυτοί που μας σώζουν από τη δυστυχία μας.

Οι ίδιοι, παλιοί φόβοι, είναι εδώ

– Στο μυθιστόρημά σου, τον «Επόπτη» καταπιάνεσαι με «ποικιλία φόβων» ενός ενήλικα. Τελικά οι φόβοι μάλλον δεν ξορκίζονται. Τουλάχιστον, απαλύνονται με κάποιον τρόπο;

Όπως λέει καιο «θείος» Roger Waters στο «Wish you where here»: What have you found? The same old fears… Δηλαδή, όλοι οι ίδιοι παλιοί φόβοι είναι εδώ, ούτε απαλύνονται, ούτε αλλάζουν. Οι φόβοι είναι φόβοι. Μπορείς μεν να τους ξεγελάσεις, να τους κοροϊδέψεις, μπορείς να ζήσεις για λίγο ξέγνοιαστος, αλλά αν φοβάσαι κάτι το φοβάσαι για πάντα.

– «Μου έμαθαν να φοβάμαι ό,τι αγαπώ – και μια ζωή στα πόδια να το βάζω». (από τις ‘Κακές Συνήθειες’). Η νέα γενιά συνήθισε να μην εμπιστεύεται και να φοβάται, κι έτσι μένει αμέτοχη. Ετοιμάζει, άραγε, τη δική της επανάσταση;

Η τελευταία επανάσταση που θυμάμαι στην Ελλάδα, ήταν της γενιάς του Πολυτεχνείου. Από το 1973 και μετά δεν θυμάμαι καμία γενιά, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου, να έχει κάνει μια πολύ μεγάλη επανάσταση, ακόμη κι αν αυτή είναι αισθητικής φύσεως. Δεν οσμίζομαι κάτι πολύ βαθιά επαναστατικό. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα αυτό που πρέπει να αναζητηθεί στη νεολαία. Η νεολαία θα βρεί τους τρόπους της και θα μας δείξει και τον δρόμο, πιθανότατα.

Δεν θέλω να καθοδηγώ κανένα. Τον εαυτό μου να φέρνω βόλτα…

– Κάνεις φέτος το καλοκαίρι μεγάλη περιοδεία στην Ελλάδα. Το βλέμμα των ανθρώπων που σε χειροκροτούν είναι διαφορετικό;

Για πρώτη φορά αισθάνομαι τρομερή ευθύνη πάνω στη σκηνή, κάτι που παλαιότερα δεν ένιωθα. Ο κόσμος ζητά να ταυτιστεί πάρα πολύ με αυτό που βλέπει. Επειδή δεν έχει ο ίδιος μικρόφωνο, ζητά να τα πεις εσύ γι’ αυτόν. Αυτό είναι κάτι πολύ βαρύ. Σε βάζει σε έναν ρόλο που εγώ δεν τον θέλω. Δεν θέλω να καθοδηγώ κανέναν. Εγώ τον εαυτό μου θέλω να «φέρνω βόλτα». Βλέπω, όμως, ότι το κοινό είναι πολύ αγχωμένο, κουμπωμένο, αλλά απορημένο δεν το βλέπω. Το βλέπω θυμωμένο, αγχωμένο και διατεθιμένο να ταυτιστεί έντονα με έναν παρηγορητικό λόγο.

– Τι λείπει στον Μίλτο του 2013 από τον Μίλτο του 1993;

Μου λείπει η αναμελειά και η αφέλεια. Πλέον είμαι πιο αγχωμένος, είμαι υποχρεωτικά υπεύθυνος γιατί είμαι και πατέρας, και ευτυχώς γνωρίζω πια αρκετά που το 1993 δεν γνώριζα…

via http://www.aixmi.gr/index.php/interview-miltospasxalidhs/