Πάνος Πέρρας – Μελισσοκόμος

Είναι γνωστή από την αρχαιότητα η σχέση της μέλισσας με τον άνθρωπο σύμφωνα με ευρήματα, όπως πήλινες κυψέλες που ανακαλύφθηκαν στην Αττική και στην Φαιστό της Κρήτης  καθώς και νομίσματα και κοσμήματα με τη μέλισσα που βρέθηκαν στα ανάκτορα της Κνωσού.

Με την πάροδο του χρόνου η πρόοδος της μελισσοκομίας αναπτύχθηκε σε όλο τον Ελλαδικό χώρο και από την πήλινη  ή παραδοσιακή κυψέλη περάσαμε στην σύγχρονη ευρωπαϊκή κυψέλη  με το κινητό πλαίσιο και ουσιαστικά σε ένα πιο επαγγελματικό τρόπο διαχείρισης σε επιχειρησιακή βάση.

Η μελισσοκομία είναι ένας σημαντικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας μας. Αποσκοπεί στην εκμετάλλευση των μελισσοσμηνών και είναι προσοδοφόρος για τον παραγωγό.

Σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 1.500.000 μελισσοσμήνη σε κυψέλες Langstroth ( το11% περίπου στην Ευρώπη και δεύτεροι μετά την Ισπανία) εκτρεφόμενα από σχεδόν 23.000 μελισσοκόμους, με 5.000 επαγγελματίες , παράγοντας 20 χιλιάδες τόνους ετησίως¹.

Τι γίνεται όμως στη χώρα μας σήμερα σχετικά με κάποιον που θα θελήσει να ξεκινήσει το επάγγελμα του μελισσοκόμου;

Είναι γεγονός ότι την περίοδο της κρίσης και λόγω της μεγάλης ανεργίας  όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι θέλησαν να ασχοληθούν με το πολλά υποσχόμενο επάγγελμα. Σύντομα όμως  κατάλαβαν τις υπαρκτές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νέος μελισσοκόμος που στόχο έχει την επαγγελματική μελισσοκομία και πολλοί εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Είναι αλήθεια  ότι υπάρχει μια τάση που μιλά για ένα χρυσοφόρο κλάδο αλλά αυτό δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στη σημερινή πραγματικότητα για ένα νέο μελισσοκόμο, γιατί όπως και σε  όλους τους κλάδους και σε όλες τις εργασίες,  υπάρχουν αρκετές δυσκολίες .

Για κάθε μελισσοκόμο, πολύ δε περισσότερο για  τον νέο, το σημαντικότερο κεφάλαιο της μελισσοκομίας είναι η γνώση. Και όπως έχει γράψει ο Μ.Μέτερλινγκ η γνώση για τη μέλισσα είναι κάτι περισσότερο από απλή γνωριμία γιατί ο μελισσοκόμος :

  • είναι κύριος των μελισσών που, όμως, οι μέλισσες τον αγνοούν
  • κυβερνά, όμως χωρίς να διατάζει και
  • υπακούει, όμως χωρίς να του αναγνωρίζεται².

Μέλημα λοιπόν κάθε νέου που στοχεύει να εξελιχθεί σε έναν επιτυχημένο μελισσοκόμο,  θα πρέπει να είναι η συστηματική μελέτη της κοινωνίας της μέλισσας, προκειμένου να καταλάβει την οργάνωσή της, το βιολογικό της κύκλο κλπ..

Ακόμα πολύ σημαντική είναι η επιδίωξη της διαρκούς ενημέρωσής του, σχετικά με μελισσοκομία, παίρνοντας μέρος σε ενημερωτικά σεμινάρια, διαλέξεις, συνέδρια κλπ.

Επίσης βασική επιδίωξή του  είναι να ενημερωθεί για το μικροκλίμα και την  χλωρίδα της περιοχής όπου θα βρίσκεται το μελισσοκομείο του καθώς   και για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα φυτά και τα δέντρα  δίνουν το νέκταρ ή το μελίτωμα.

Ένας ακόμα  σημαντικός παράγοντας για κάθε νέο μελισσοκόμο είναι, μετά την εύλογη περίοδο που θα χρειαστεί για να μπορέσει να θεωρηθεί μελισσοκόμος, να στραφεί και στην παραγωγή όχι μόνο του μελιού αλλά και των άλλων προϊόντων κυψέλης όπως  τη γύρη, την πρόπολη, το κερί, το βασιλικό πολτό,  προκειμένου  να ενισχύσει έτσι ικανοποιητικά το εισόδημά του.

Τι θα μπορούσαμε όμως να πούμε σε έναν νέο υποψήφιο μελισσοκόμο που θα πρέπει να λάβει υπόψη του, προκειμένου να αποφασίσει για το αν θα ξεκινήσει ή όχι το επάγγελμα του μελισσοκόμου;

Για κάποιον  που θέλει να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία επαγγελματικά θα πρέπει να το σκεφτεί σοβαρά. Είναι ένα επάγγελμα που δεν αποδίδει αμέσως καρπούς, χρειάζεται αρκετός χρόνος για να δημιουργήσει ένα οργανωμένο μελισσοκομείο,  και όπως λέει και η λαϊκή παροιμία «αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι», πολύ περισσότερο δε όταν δεν έχει προηγούμενη επαφή με το αντικείμενο ή δεν είναι απόγονος μελισσοκομικής οικογένειας.

Ο μελλοντικός επαγγελματίας μελισσοκόμος θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του ότι η ενασχόληση με τον κλάδο εκτός των άλλων προϋποθέτει και μια σημαντική  επένδυση  όπως, τόπο για το μόνιμο μελισσοκομείο του, κτιριακές εγκαταστάσεις για εργαστήριο και  αποθήκη, επαγγελματικό αυτοκίνητο, μελισσοκομικό μηχανικό εξοπλισμό για την εξαγωγή του μελιού, εξοπλισμό για τα μελισσοσμήνη όπως κυψέλες κλπ, .

Επίσης καλό θα είναι να λάβει υπόψη του και τα προβλήματα και τις δυσκολίες που θα συναντήσει κατά  στην άσκηση του επαγγέλματος του και τα οποία αναφέρουμε επιγραμματικά:

  • κλιματική αλλαγή
  • απώλειες ζωικού κεφαλαίου από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων από μέρους των γεωργών-Δηλητηριάσεις
  • ασθένειες μελισσών
  • παράνομες εισαγωγές-ελληνοποιήσεις και διακίνηση φθηνών και αμφιβόλου ποιότητας μελιού  με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των τιμών και την μείωση της ζήτησης.
  • υψηλό κόστος παραγωγής ( καύσιμα, τροφές, κ.α),
  • ανεξέλεγκτη διακίνηση γενετικού υλικού.
  • έλλειψη γνώσης – ενημέρωσης.

Θα ήταν ωφέλιμο για  κάθε νέο υποψήφιο μελισσοκόμο  να έχει λάβει υπόψη του και τα παρακάτω:

Ο μελισσοκόμος εκτός από φροντιστής της μέλισσας και τις γνώσεις που πρέπει να έχει για τη ζωή και το έργο της , πρέπει να είναι οργανωτικός και μεθοδικός.

Είναι αυτός που θα ασχοληθεί με την εκτροφή μελισσών, τις μεταφορές, την παραγωγή των προϊόντων, την τυποποίηση , την προώθηση και την πώληση των προϊόντων.

Η μελισσοκομία είναι στρατηγική . Ο μελισσοκόμος θα πρέπει να επιλέξει τι ανθοφορίες θα κυνηγήσει .Θα πρέπει να γνωρίζει, το  τι κάνει, πότε το κάνει, γιατί το κάνει. Θα πρέπει να ρισκάρει γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο. Θα πρέπει να δώσει βάρος όχι στον αριθμό των μελισσών αλλά τι μελίσσια έχει. Το βάρος πρέπει να δοθεί στην ποιότητα του προϊόντος και όχι στην ποσότητα . Η τιμή του προϊόντος πρέπει να συμβαδίζει με την αξία του. Θα πρέπει να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ αυτού και του πελάτη.  Πολύς κόσμος από το καταναλωτικό κοινό δεν γνωρίζει από μέλι, και έτσι θα πρέπει ο ίδιος ο μελισσοκόμος να τον μάθει και να πείσει για την ποιότητα και την γνησιότητα του μελιού του. Και έτσι σιγά- σιγά αλλά σταθερά θα έρθει και η αναγνώριση και η εμπιστοσύνη του πελάτη.

Εκτός από  τη μεγάλη και κοπιαστική προσωπική εργασία του καθενός θα χρειαστεί η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια μεταξύ συναδέλφων. Οι μικρές ομάδες παραγωγών είναι πλέον επιβεβλημένες εφόσον στόχος είναι η μείωση του κόστους παραγωγής και η διείσδυση σε νέες αγορές.

Η οργανωμένη κοινωνία της μέλισσας και η οργάνωση της παραγωγής των προϊόντων της  αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Δεν αποδέχεται ούτε συμπληρώσεις ,ούτε τροποποιήσεις στα οργανωτικά της πρότυπα , αλλά ούτε και αναπληρώσεις στην εφαρμογή τους. Διευκολύνσεις μόνο αποδέχεται η μέλισσα, όταν τις χρειάζεται , και πάντα πάνω στα δικά της πρότυπα³.

Επίσης σημαντικό κεφάλαιο της μελισσοκομίας είναι η αγάπη και ο σεβασμός του ανθρώπου για τη μέλισσα και γενικότερα για την ίδια τη φύση.

Όσον αφορά το ελληνικό μέλι και την προοπτική του μπορεί να θεωρηθεί  ευοίωνη και αυτό γιατί τα ελληνικά μέλια έχουν αναγνωριστεί διεθνώς για την εξαιρετική ποιότητα , τις άριστες οργανοληπτικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά, λόγω :

  • των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας που είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας,
  • της πλούσιας και ποικίλης μελισσοκομικής χλωρίδας,
  • τις μεγάλες προοπτικές στην αγορά.

Και μετά από όλα αυτά υπάρχει προοπτική για ένα νέο που θα επιλέξει να ακολουθήσει το επάγγελμα του μελισσοκόμου; Η προσωπική μου άποψη είναι ότι βεβαίως και υπάρχει, με την προϋπόθεση ότι αυτός που θα θελήσει να ξεκινήσει να ξέρει τι θέλει, να είναι αποφασισμένος, να είναι ενήμερος για το τι θα συναντήσει, και το βασικότερο να αγαπάει αυτό που θα επιλέξει να κάνει.

Συνεπώς η ενασχόληση με τη μελισσοκομία είναι στάση ζωής.

Πηγές : ¹ Δημοσιευμένα στοιχεία Ο.Μ.Σ.Ε .– Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος

²  ³ βιβλίο –  ΕΠΙΤΟΜΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ – Γ.ΣΕΛΛΙΑΝΑΚΗ